Ağızdaki Pamukçuk Nedir? Pamukçuk Nasıl Geçer?

Bebeklerde Pamukçuk Neden Olur?

Ağız sağlığı denildiğinde akla ilk gelen sağlık sorunu şüphesiz ki diş çürükleridir. Ancak ağız sağlığı hastalıkları diş çürüklerinden ibaret değildir. Çok daha farklı ve çeşitli sorunlar da ağız sağlığını olumsuz etkileyebilir ve hayat kalitesini azaltabilir. Halk arasında “pamukçuk” adıyla bilinen enfeksiyon rahatsızlığı da bu sağlık sorunlarından biridir.

Ağızdaki Pamukçuk Nasıl Geçer? Dilde Pamukçuk

Pamukçuk enfeksiyonu çoğunlukla bebeklerde görülür. Ancak sadece bebeklerde görülmez. Yetişkin insanlarda da bebekler kadar yaygın olmasa da pamukçuk vakalarına rastlanabilir. Peki, nedir bu pamukçuk? Bebeklerde ve yetişkinlerde ağızda pamukçuk oluşumuna ne sebep olur? En önemlisi, pamukçuk nasıl tedavi edilir?

Pamukçuk Nedir?

Tıp camiasında ve bilim akademisi çevrelerince oral kandidiyaz, oral mantar ya da dil mantarı adlarıyla bilinen ancak halk arasında pamukçuk denen hastalık, bir enfeksiyon hastalığıdır. Bilimsel adı Candida albicans olan bir mantar türünün sebep olduğu hastalık yanak içi, dudak iç kısmında ya da dilde yaygın olarak görülür. Ağız içi epitelde ve dilde görülen beyaz lezyonlara, beyaz pamuk parçalarına benzerliklerinden dolayı pamukçuk denir. Nadir olmakla birlikte diş etleri, damak ve yemek borusunda da pamukçuk oluşumu gözlenebilir.

Bebeklerde Pamukçuk Neden Olur?

Ağız içi ortamın sahip olduğu doğal pH değeri ve ağız içinde yaşayan faydalı bakteriler, zararlı mikroorganizmaların çoğalmasını ve sağlık sorunları yaratmasını engeller. Ancak ağız içindeki denge bozulduğunda, enfeksiyonlar baş gösterir.

Pamukçuk hastalığına sebep olan mantar Candida albicans, ağız içinde zaten var olan bir mikroorganizmadır. Ağız içi pH dengesi bozulduğunda veya bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda pamukçuk mantarı üremek ve çoğalmak için uygun koşulları bulmuş olur. Epitel dokuya tutunarak çoğalır ve beyaz lejyonlar şeklinde yapılanarak gözle görünür hale gelir.

Ağız İçi Dengenin Bozulmasının Sebepleri

Pamukçuk mantarının üreyip çoğalmak ve ağız içindeki diğer mikroorganizmalardan üstün hale gelmek için ağız içi floranın ve pH dengesinin bozulmuş olması gerekir. Bu dengeyi bozan pek çok unsur olabilir.

• Bağışıklığın zayıflaması
• Antibiyotik kullanımı
• Kemoterapi
• Rafine şeker ağırlıklı diyet
• Şeker hastalığı (diyabet)

Bu saydığımız sebeplerin biri veya birkaçı birlikte var olduğunda, pamukçuk oluşumuna zemin hazırlar.

Bağışıklığın Zayıflaması

Vücudu zararlı mikroorganizmalardan koruyan bağışıklık sistemi hücrelerimizi güçten düşüren bazı durumlar söz konusu olabilir. Bağışıklık hücrelerini etkileyen bir hastalık (örneğin: AIDS) vücudun savunmasını düşürerek kişiyi enfeksiyonlara açık hale getirir. Diğer yandan vücutta zaten bir hastalık varsa, bağışıklık sistemi hücreleri o hastalık ile savaştığı için ikincil bir enfeksiyon ile baş edemeyecek duruma gelebilirler.

Var olan başka bir hastalığın tedavisi için alınan ilaçlar da (örneğin kortizol) bağışıklık sistemini baskılayacak ve kişiyi mikroorganizmaların saldırılarına açık hale getirecektir. Bu koşullardan biri veya birkaçı sağlandığında, pamukçuk ortaya çıkma riski artar.

Antibiyotik Kullanımı

Ağız içi florasında bir arada denge içinde yaşayan yüzlerce farklı mikroorganizma vardır. Bunlardan bazıları hastalık yapma potansiyeline sahip olurken bazıları ise zararlı mikroorganizmaları öldürerek ağız sağlığını korumaktan sorumludur. Vücutta başka bir bakteriyel enfeksiyon baş gösterdiğinde ve doktorunuzun tedavi için antibiyotik reçete ettiğinde, ağzın içindeki dengeyi sağlayan bakterilerden bazıları ölür.

Fakat antibiyotikler sadece bakterileri etkileyen ilaçlardır, virüs ve mantarlara zarar vermezler. Antibiyotikten etkilenmeyen ve bu bakterilerin yokluğunu fırsat bilen pamukçuk mantarı da üremesi için gereken koşullara kavuşmuş olur.

Kemoterapi

Kanser tedavisi için kemoterapi gören hastalarda pamukçuk ortaya çıkma riski daha yüksektir. Çünkü kemoterapi ile hastalıklı hücreler kadar sağlıklı hücreler de ölür, kurunun yanında yaş da yanar. Ağzın içindeki dengeyi koruyan faydalı mikroorganizmaların kemoterapi sebebiyle ölmesi, zararlı mikroorganizmalar için büyük fırsattır. Meydanı boş bulan pamukçuk mantarı bu fırsatı kaçırmadan üreyip çoğalmaya başlar.

Rafine Şeker Ağırlıklı Diyet

Şekerli ve gazlı içecekleri, şerbetli tatlıları ve şekerli abur cuburları sık tüketen insanlar pamukçuk enfeksiyonuna, bu gıdaları tüketmeyen kişilere kıyasla daha yatkındırlar. Bunun iki sebebi vardır. Şeker tüketimi ile birlikte pamukçuk mantarı beslenir ve güçlenerek hakimiyeti eline alır. Diğer sebebi ise, ağız içi zararlı bakterilerin şeker tüketerek asit salgılaması ve ağız içi pH dengesinin bozulmasıdır. Bozulan denge, zararlı mikroorganizmaların çoğalmasını engelleyen faydalı bakterileri öldürür.

Şeker Hastalığı (Diyet)

Gizli diyabetten mustarip olanların ve doğru şekilde tedavi edilmeyen şeker hastalarının tükürüklerinde normalden daha fazla şeker bulunur. Tükürük içeriğindeki bu fazla şeker, şekerli yiyecekler tüketmenin getirdiği koşulları oluşturur. Bu nedenle de pamukçuk oluşumu tetiklenir.

Ağızdaki Pamukçuk Nasıl Geçer?

Pamukçuğun tedavisi, hastalığın görüldüğü kişinin yaşına, sağlık durumuna ve kullanmakta olduğu ilaçlara göre değişiklik gösterebilir. En önce yapılması gereken, pamukçuğa sebep olan etkenleri elimine etmektir. Şeker tüketimi azaltılmalı, diyabet kontrolleri yaptırılmalı ve en kısa sürede diyabet tedavisine başlanmalıdır. Doktorlar pamukçuk tedavisi için antfungal tabletler veya pastiller reçete edebilirler ve tedaviye uygun bir gargara tavsiye edebilirler. Bu topikal çözümlerin işe yaramadığı ağır seyreden enfeksiyonlarda ise daha kuvvetli ilaçlara başvurulur.